FVJ   |  e-ISSN: 2602-4225

Cilt 6 Sayı 3 (Eylül 2022)

Sayı Bilgileri

Cilt/Volume:6 Sayı/Issue:3 Sonbahar/Autumn 2022    

ss. i - vi

Özet

Anahtar Kelimeler:

Derleme Makaleleri

Karizmatik Liderlik İle Kolektif Öğretmen Yeterliğinin Okul Etkililiği Üzerindeki Rolü/The Role of Charismatic Leadership and Collective Teacher Qualification on School Efficiency

Mehmet Çevrik & Seval Koçak

ss. 1 - 15

Özet

Okul etkililiğinin gelişmesinde hem lider davranışları hem de öğretmenlerin kolektif çabaları önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle araştırmada karizmatik liderlik davranışları, kolektif öğretmen yeterliği ve okul etkililiği arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Değişkenler arası ilişkilere odaklanan bu çalışma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini Uşak ilindeki ilk ve ortaokullarda görev yapan 4518 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma örneklemi , tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, bu şekilde 373 öğretmen çalışmaya dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında Conger-Kanungo Karizmatik Liderlik Ölçeği, Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği ve Okul Etkililiği İndeksi kullanılmıştır. Bulgular öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin karizmatik liderlik davranışlarını yüksek düzeyde sergilediğini göstermiştir. Benzer şekilde kolektif öğretmen yeterliği ve okul etkililiğine ilişkin algılarının da yüksek ortalamaya sahip olduğu görülmüştür. Hesaplanan korelasyon katsayıları, değişkenler arasında pozitif yönlü ilişkinlerin olduğuna işaret etmiştir. Araştırma karizmatik liderlik ve kolektif öğretmen yeterliğinin okul etkililiğinin anlamlı yordayıcıları olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Okul etkililiği, Kolektif yeterlik, Kolektif öğretmen yeterliği, Karizmatik liderlik

Orjinal Araştırma Makaleleri

Dönüşümcü Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Muhsin Yazıcıoğlu Üzerine Bir Araştırma/ Impact of Transformational Leadership on Organizational Citizenship Behavior: A Research on Muhsin Yazıcıoğlu

Kadir YILDIZ & Yurdanur URAL USLAN

ss. 16 - 28

Özet

Günümüzde çeşitli disiplinlerin, insanı ve davranışlarını anlamaya odaklanmasıyla birlikte insan davranışlarını konu alan araştırmaların sayısı da artış göstermiştir. Doğal olarak, yönetimde gücü ve etkisi olan liderin davranışları organizasyonların başarısında etkili olup önem arz eden bir konu haline gelmiştir. Liderlik olgusu, küçük işletmelerden devlet yönetimine kadar rastlanmakta ve ülke yönetimine etki eden siyasi partilerde öne çıkmaktadır. Çalışmada Türk siyasi hayatında önemli bir yeri olan, ilkeli ve tutarlı kişiliği ile öne çıkan Muhsin Yazıcıoğlu’nun dönüşümcü liderliğinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi incelenmiştir. Öncelikle Muhsin Yazıcıoğlu’nun hayatı tanıtılarak, dönüşümcü liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı kavramları hakkında açıklamalar yapılmıştır. Yazıcıoğlu döneminde Büyük Birlik Partisi’nde görev almış kişilerden anket yöntemi ile toplanan veriler kullanılmıştır. Dönüşümcü liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla yapısalcı eşitlik modellemesinden (YEM) yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda; dönüşümcü liderliğin örgütsel vatandaşlığın alt boyutları olan diğergamlık (özgecilik), sivil erdem, vicdanlı olma ve nezaket üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Muhsin Yazıcıoğlu, Dönüşümcü liderlik, Örgütsel vatandaşlık davranışı, Büyük Birlik Partisi.

Matematik Motivasyonu ve Tutumu Matematik Başarısını ne düzeyde etkiliyor?/How Much Mathematics Motivation and Attitude Affect Mathematics Achievement?

Sinem Çiner & Remzi Kılıç

ss. 29 - 40

Özet

Bu araştırma, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik motivasyonlarının ve matematik tutumlarının matematik başarılarını yordama düzeyini belirlemeye yönelik yapılan nicel bir çalışmadır. İlişkisel tarama modelinde yürütülen bu araştırmanın örneklemini Niğde il merkezindeki devlet ilkokullarında öğrenim gören 256 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Matematik Motivasyon Ölçeği”, “Matematiğe Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Matematik Başarı Testi”  kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ve matematik tutumlarının orta-üstü, matematik motivasyonlarının ise yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin matematik başarıları ve matematik motivasyonlarında cinsiyetin bir faktör olmadığı görülürken, erkek öğrencilerin matematik tutumlarının kız öğrencilere göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Son olarak, matematik motivasyonu ve matematik tutumunun matematik başarısının anlamlı birer yordayıcısı olduğu ve matematik tutumunun matematik motivasyonuna göre matematik başarısı üzerinde daha önemli bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Başarı, ilkokul, matematik, motivasyon, tutum

Türkçe Öğretim Programlarinda Işlevsel Yazma (Ortaokul 1924-2017)/ Functional Writing in Turkish Education Curriculums (Middle School 1924-2017)

Musa Çi̇fci̇ & Simge Ergin

ss. 41 - 63

Özet

Çalışmanın amacı, işlevsel yazmanın ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında yer alma durumunu belirleyerek yazma eğitiminin pratik ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde düzenlenmesine katkıda bulunmaktır. Alanyazından elde edilen ve araştırmacı tarafından belirlenen işlevsel yazma kazanımları uzman görüşü alınarak bir liste hâline getirilmiştir. Uzman görüşlerine göre belirlenen işlevsel yazma kazanımlarından bazıları şunlardır: Dilekçe, iş başvuru formu doldurmak, öz geçmiş yazmak, e-posta yazmak, senet, makbuz, matbu beyanname doldurmak; tebrik, başsağlığı, davetiye, rapor, kısa mesaj, mektup, ilan, tarif, sunum metinleri gibi yazılar işlevsel yazma örnekleridir. Bu amaçla, 1924’ten günümüze işlevsel yazma ihtiyaçlarındaki değişim ve gelişimlerin belirlenebilmesi amacıyla çalışmaya Türkiye’de 2017’ye kadar hazırlanıp uygulanan bütün ortaokul Türkçe dersi öğretim programları dâhil edilmiştir. Çalışmada doküman incelemesi (tarihsel metot) kullanılmıştır. Dokümanlar (ortaokul Türkçe dersi öğretim programları) açık erişim kaynaklarından elde edilmiştir. Verilerin kategorik analizinde, programların kurgularında farklılıklar bulunduğundan (amaç, hedef, davranış, kazanım gibi) sadece “hedefler” ve “işlevsel yazma kazanımı” başlıklarına yer verilmiştir. Bazı öğretim programları kazanım ayrıntılarını belirtmediğinden hedef veya amaç niteliği taşıyan ifadeler, işlevsel yazma kazanımı listesindeki kazanımlara uygunlukları belirlendikten sonra analize tabi tutulmuştur. Araştırmada 1924’ten 2017’ye kadar hazırlanan ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında işlevsel yazma kazanımlarının nasıl bir gelişim ve değişim gösterdiği temel problemine bağlı olarak her programda hangi işlevsel yazma hedef ve kazanımlarına yer verildiği ve programlar arasında ne gibi değişikliklerin bulunduğu sorularına cevap aranmıştır. Oluşturulan işlevsel kazanım listesindeki kazanımları kapsayıcılık bakımından son dönem programların tamamının yetersiz olduğu, öğrencilerin günlük hayatlarında karşılaşacakları yazma ihtiyaçlarına cevap vermekten ziyade akademik ve edebi yazma uygulamaları üzerinde yoğunlaştıkları; ancak 1981’e kadar hazırlanıp uygulanan öğretim programlarının, özellikle 1949 Ortaokul Türkçe Programı’nın, işlevsel yazma kazanımları bakımından diğerlerine göre daha kapsayıcı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: İşlevsel yazma, Türkçe öğretim programları, Okuryazarlık, Eğitim

Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullanılan Materyallerin Öğrenci Başarısına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Ummuhan Akkeyik &Yusuf İnel

ss. 63 - 82

Özet

Bu çalışmada, Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılan materyallerin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkisini tespit etmek için yapılmış farklı araştırmaların sonuçlarının birleştirilerek bütüncül bir sonuç elde etmek amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak, “Sosyal Bilgiler dersinde kullanılan materyallerin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi var mıdır?” sorusuna cevap aranmıştır. Çalışma, meta analiz yöntemiyle gerçekleştirilmiş olup, "Academic Achievement", "Materials used in social studies", "Using materials", "methods and techniques used in social studies", "social studies teaching", "Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılan materyaller" ve "materyal kullanımı" anahtar sözcükleriyle “Ebscho, Eric, Ulakbim, Google Scholar, Doaj” veri tabanları ile YÖK tez merkezinde taramalar yapılarak 193 çalışmaya ulaşılmıştır. Dahil etme kriterlerine uygun olarak incelenen çalışmalardan 58 tanesi elenerek geriye kalan 135 çalışmanın aritmetik ortalama, örneklem büyüklüğü ve standart sapma değerleri kullanılmıştır. Son haliyle toplam örneklem büyüklüğü 8132 öğrenciden oluşmuştur. Elde edilen veriler uygun bir meta analiz paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, sosyal bilgiler konularının öğretiminde kullanılan materyallerin öğrencilerin akademik başarılarına pozitif yönde çok geniş düzeyde etki ettiği görülmüştür. Araştırmanın karakteristiğini oluşturan çalışma türü, çalışmaların yayınlandığı yıl, öğrenim düzeyi, materyal türü değişkenlerine göre etki büyüklükleri arasında istatistiki bir fark tespit edilmemiştir. 

Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler öğretimi, Materyal kullanımı, Meta analiz, Etki büyüklüğü, Akademik başarı