Orjinal Araştırma Makalesi | Gelecek Vizyonlar Dergisi 2022, Cil. 6(2) 18-39
Karamık Gölü Havzasında Zamansal Seviye Değişimleri / Time-Depending Level Change of Karamık Lake Basin
Sevgi Karahan & Rabia Binboğa
ss. 18 - 39 | Makale No: MANU-2201-25-0005.R1
Yayın tarihi: Haziran 30, 2022 | Okunma Sayısı: 39 | İndirilme Sayısı: 396
Özet
Bu çalışmada, Karamık Gölü’nün (Afyonkarahisar) hidrografik özellikleri ve 1984-2021 yılları arasında yaşanan alan değişimleri ele alınmıştır. Çalışmada arazi gözlem yöntemiyle birlikte Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi sistemlerinden (CBS) de yararlanılmıştır.
Karamık Gölü Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu kesiminde yer almakta olan Afyonkarahisar ilinin Çay ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Karamık gölü, bölgedeki Aydoğmuş-Koçbeyli, Hodulca, Gökçeali, Tırtar ve Aşağıtırtar faylarına yaslanan kuzeydoğu-güney batı doğrultulu bir tektonik kökenli göldür. Suları güneydeki düden aracılığıyla Eğirdir Gölü’nü beslemektedir. En derin yeri 3 metre, denizden yüksekliği 1002 m olan Karamık Gölü’nün 4800 ha sazlık ve bataklık, 400 ha göl aynası olmak üzere toplam alanı yaklaşık olarak 5200 hektardır.
Karamık Gölü sulak alanı Ramsar Sözleşmesi kriterlerinden 2, 5, 8 ve 9. kriteri karşıladığı için uluslararası öneme sahip sulak alanlarımızdan birisi olmasına rağmen, alan Ramsar Sözleşmesine göre ‘Sulak Alan’ ilan edilmediği gibi sit alanı dışında herhangi bir koruma statüsüne sahip değildir. Diğer sulak alanlarda olduğu gibi Karamık Gölü’nde de insanlar tarafından aşırı ve bilinçsiz su kullanım faaliyetleri yapılmaktadır. Bununla birlikte gölü besleyen sulara çeşitli nedenlerle müdahale edilmesi nedeniyle, gölde alan ve seviye değişmeleri görülmektedir. Karamık Gölü etrafında bulunan 10 adet köy, sulak alanın biyolojik işlevlerinden faydalanarak geçimlerini sürdürmektedirler. Bu nedenle Karamık Gölü giderek daralma eğiliminde olan bir sulak alan ekosistemidir. Bu şekilde göl sularının gerilemesi sulak alanın yer altı su seviyesine olan pozitif etkisini azaltmaktadır. Uydu görüntüleri ve arazi kullanım haritalarından anlaşıldığına göre Karamık Gölü’nde seviye değişimine bağlı olarak sığlaşan yerlerde bataklıklar ortaya çıkmıştır. Bu durumun önüne geçilmesi ve çeşitli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Aksi takdirde göl ekosisteminde ciddi sorunlar ortaya çıkacaktır. Bu nedenle Karamık Gölü’nde sulak alan koruma çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
Anahtar kelimeler: Karamık Gölü, Çay, Afyonkarahisar, Seviye Değişmeleri, CBS
Anahtar Kelimeler: Karamık Gölü, Çay, Afyonkarahisar, Seviye Değişmeleri, CBS
| Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| Kaynakça |
|---|
|
Anonim (2021, 15 Eylül), Erişim adresi, http://www.korumakurullari.gov.tr, 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi Anonim (2021, 20 Kasım), Erişim adresi, http://www.kulturvarliklari.gov.tr, 20 Kasım 2021 tarihinde erişildi Ardos, M., (1985). Türkiye Ovalarının Jeomorfolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi yayınları No:3321. Arı, Y. (2001). Visions of a Wetland: Linking Culture and Conservation at Lake Manyas, Turkey. UMI Press. Arı, Y. (2003). Manyas gölü’nün kültürel ekolojisi: Tarihi süreçte adaptasyon ve değişim. Türk Coğrafya Dergisi, 40(1), 75-97. Arı, Y. (2006). Ramsar sözleşmesinin doğa koruma yaklaşımına eleştirel bir bakış. Doğu Coğrafya Dergisi, 11(15), 275-302. Arı, Y., Hasbek M. (2018). Bizim gölümüzü bize vermeyecekler: Karamık gölü’nün (Afyonkarahisar) kültürel ve politik ekolojisi. Doğu Coğrafya Dergisi, (40), 37-60. Atalay, İ. (1977). Sultandağları ile Akşehir ve Eber Gölleri Havzalarının Strüktüral, Jeomorfolojik ve Toprak Erozyonu Etüdü. Atatürk Üniversitesi Yayını, Erzurum. Çubuk, H., Balık, İ., Öztürk, R. ve Uysal, R. (2006). Karamık Göü’ndeki (Afyonkarahisar / Türkiye) turna balıklarının (Esox Lucius L., 1758) beslenmesi. I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu [Sözlü bildiri sunumu], 7-9. Antalya Demirkol, C., ve Yetiş C. (1984). Hoyran Gölü (Isparta) kuzeyinin stratigrafisi. MTA Dergisi, 101-102, 1-3. Girgin, M. (2000). Marmara gölü. Doğu Coğrafya Dergisi, (3), 77-103. Görmez, K. (1997). Çevre Sorunları ve Türkiye (2. Basım). Gazi Kitabevi Yayınları, No: 45. Güney, E. (1992). İnsanın neden olduğu ekosistem değişiklikleri. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri Coğrafya Enstitüsü Dergisi, (9), 329-335. Güney, E. (1995). Türkiye’de sulak alanların çevre sorunları. Türk Coğrafya Dergisi, (30), 41-52. Gürbüz, M., A. (2019). Karamuk bataklığı (Afyonkarahisar) Emys Orbicularis popülasyonunun beslenme biyolojisi üzerine araştırmalar [Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi. Hasbek, M. (2018). Karamık gölü’nün (Afyonkarahisar) kültürel ve politik ekolojisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi. Kahraman, N., Atayeter, Y. ve Arıbaş, K. (1998-1999). Barla ve Karakuş dağları batı uzantılarının jeomorfolojisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 2, İstanbul. Kavurt, C. (1993). Eber ve Karamık Gölleri’nde Ötrofikasyon ve Trofik Seviyelerinin Araştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi. Koçyiğit, A. (1983). Hoyran Gölü (Isparta Büklümü) Dolayının Tektoniği. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, (26), 1-10. Polat, S., Güney, Y. ve Deniz, M. (2011). Karakuyu gölü sulak alanı ve başlıca problemleri. Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi [Sözlü bildiri sunumu], Türk Coğrafya Kurumu. İstanbul Taş, B. ve Yakar, M. (2010). Afyonkarahisar ilinde yükselti basamaklarına göre arazi kullanımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 57-76. T. C. Çevre ve Orman Bakanlığı (2004). Türkiye Çevre Atlası. ÇED ve Plânlama Genel Müdürlüğü Çevre Envanteri Dairesi Başkanlığı, Ankara. T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğü (2010). Afyonkarahisar İlindeki Tabiat Varlıkları ve Sulak Alanlar Çizelgesi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Doğal Sit Alanları Koruma ve Kullanma Koşulları İlke Kararı. T. C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Çay İlçe Müdürlüğü (2017). Yıllık Brifing Raporu. Afyonkarahisar. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı (2015(. Kış Ortası Su Kuşu Sayımları, Ankara. T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2020). Karamık Sazlıkları Sulak Alanı Yönetim Planı T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü Uzun Yıllar Tüm Parametreler Bülteni 1989-2019. Tülek, B. (2010). Bayındır barajı örneğinde kentsel alanlar ve yakın çevresinde yer alan su kıyılarının ekolojik plânlama ve tasarım ilkeleri [Yüksek Lisans Tezi ] Ankara Üniversitesi. Tuğluoğlu, F. (2008). Türkiye sıtma mücadelesi (1924-1950). Türkiye Parazitoloji Dergisi, 32(4), 351-359. Uzun, N. (2008). Afyonkarahisar İli Çevre Durum Raporu. T.C. Afyonkarahisar Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Afyonkarahisar. Williams, M. (1990). Wetlands: A Threatened Landscape, Cambridge and Oxford: Blackwell.Yalçınlar, İ. (1957). Sultandağları strüktürü üzerine yeni müşahedeler. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 8. Zafer, B. (1991). Türkiye’de doğa koruma alanları ve doğal sitlerin belirleme ve sınıflandırılmasında kullanılacak kriterlerin saptanması amacıyla İzmir/ Kemalpaşa örneklemesine dayalı yöntem araştırması [Doktora Tezi]Ege Üniversitesi. |
