Orjinal Araştırma Makalesi | Gelecek Vizyonlar Dergisi 2024, Cil. 8(1) 41-54
İlköğretim 2 ve 3. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Okuma Metinlerindeki Söz Varlığı
Hasan Hüseyin Gök & Betül Kırhallı Gök
ss. 41 - 54 | DOI: https://doi.org/10.29329/fvj.2024.1047.4 | Makale No: MANU-2406-24-0007
Yayın tarihi: Haziran 30, 2024 | Okunma Sayısı: 24 | İndirilme Sayısı: 166
Özet
Bu çalışmada İlköğretim 2 ve 3. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerindeki söz varlığı araştırılmıştır. Araştırma nitel tarama modelinde olup doküman inceleme yöntemi ile veriler analiz edilmiştir. Bu alanda uzman görüşü alınarak araştırmanın geçerlilik ve güvenirliliği sağlanmıştır. Araştırma için seçilen ilköğretim 2 ve 3. sınıf Türkçe ders kitaplarının temalarında yer alan okuma metinlerde geçen deyim, atasözü ve kalıp sözlerin neler olduğu ortaya konmuştur. Araştırma bulgularında her iki ders kitabının okuma metinleri incelendiğinde sadece 2.sınıf Türkçe ders kitabında bir adet atasözünün geçtiği tespit edilmiştir. 2.sınıf Türkçe ders kitabında 104, 3.sınıf Türkçe ders kitabında ise 84 deyimin yer aldığı görülmüştür. 2.sınıf Türkçe ders kitabının okuma metinlerinde 19, 3.sınıf Türkçe ders kitabının okuma metinlerinde ise 35 adet kalıp söz tespit edilmiştir. Bulgulardan hareketle ders kitaplarının okuma metinlerinde kültür aktarma, iletişim kurma ve anlamlandırmada önemli bir yeri olan kalıp sözlerin ders kitaplarında daha fazla kullanılması gerektiği söylenebilir. Öğrencilerin hazır bulunuşluğu dikkate alınarak ders kitaplarında somut anlamlı atasözlerinden başlanarak soyut anlamlı atasözlerini de içinde barındıran metinlere yer verilmesi uygun olacağı düşünülmektedir. Sınıf seviyesi dikkate alındığında 3.sınıf Türkçe ders kitabında 2.sınıf Türkçe ders kitabına göre daha fazla deyimin kullanılması gerekmektedir. Türkçe ders kitaplarında nicelik olarak kullanılması gereken deyim, atasözü ve kalıp sözlere yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalardan ortaya çıkan sonuçlar hazırlanan Türkçe ders kitaplarına rehberlik etmelidir. Türkçe ders kitaplarının okuma metinlerinde kültür aktarma, iletişim kurma ve anlamlandırmada önemli bir yeri olan atasözleri ve kalıp sözlere az yer verilmesi iletişim kurma ve kültür aktarımı sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. Bu konuda ilkokul Türkçe ders kitaplarında geçmesi istenen atasözleri ve kalıp sözler konusunda çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Eğitim Bilimleri, Deyim, Atasözü, Kalıp Söz, 2.Sınıf Türkçe Ders Kitabı, 3.Sınıf Türkçe Ders Kitabı.
| Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| Kaynakça |
|---|
|
Aksan, D. (1982). Her Yönüyle Dil. TDK Yayınları. Aksan, D. (1996), Türkçenin Sözvarlığı. Engin Yayınevi Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil (Cilt 1). TDK Yayınları. Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil (Cilt 3). TDK Yayınları. Aksan, D. (2006). Türkçenin Zenginlikleri, İncelikleri. Bilgi Yayınevi. Aksoy, Ö. A. (1984). Tek Sözcüklü Deyim Var Mı? Çağdaş Eleştiri Dergisi, 10, 4-6. (DOI numarası, doğrudan bağlantı olarak verilmemiştir) Batur, Z. (2011). Atasözü ve Deyimlerde Kadın ve Kadının Sosyo-Psikolojik Özellikleri. Turkish Studies (Elektronik), 6(3), 577-584. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1866 Batur, Z., & Erkek, G. (2017). İlk ve Ortaokul Türkçe Kitapları: Atasözleri. International Journal of Language Academy, 5(4), 19-32. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.3701 Çotuksöken, Y. (1994). Deyimlerimiz. Özgül Yayınları. Daharlı, G. (2012). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Söz Varlığı Açısından İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Demir, C. (2016). Türkçe Eğitim-Öğretim Programları ve Kişisel Söz Varlığı. Millî Eğitim Dergisi, 45(210), 141-161. (DOI numarası, doğrudan bağlantı olarak verilmemiştir.) Eğilmez, N. İ. (2010). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığının İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarına Aktarımı [Yayımlanmamış doktora tezi]. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gökdayı, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig, (44), 89-110. (DOI numarası, doğrudan bağlantı olarak verilmemiştir) Hatiboğlu, V. (1982). Türkçenin Sözdizimi. Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları. Kaplan, M. (1985). Dil ve Kültür, Türk Edebiyatı, 43, 9. Karadağ, Ö. (2013). Kelime Öğretimi. Kriter Yayınları. Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK Yayınları. Kula, O. B. (1996). Dilin Kültürelliği ya da Kültürün Dilselliği. Bilim ve Ütopya, 23, 46-47. (DOI numarası, doğrudan bağlantı olarak verilmemiştir) MEB, (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. sınıflar), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Özdemir, E. (2000). Erdemin Başı Dil. Bilgi Yayınevi. Pilav, S. (2008). Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sayın, H., & Doğan, Y. (2023). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Dinleme/İzleme Metinlerinin Söz Varlığı Bakımından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (65), 512-548. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1161947 Toprak, T. (1993). İlkokul Ders Kitaplarının Öğretim Programına Uygunluğunun Değerlendirilmesi (Adana ilinde bir araştırma). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Türk Dil Kurumu (2008). Resimli Okul Sözlüğü. TDK Yayınları. Ünsal, Y., & Güneş, B. (2002). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak MEB İlköğretim 4. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden Eleştirel Bir Bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 107-120. (DOI numarası, doğrudan bağlantı olarak verilmemiştir) Wray, A. (2002). Formulaic Language and the Lexicon. Cambridge University Press. Yıldırım, A. & Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. |
