Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Gelecek Vizyonlar Dergisi 2025, Clt. 9(1) 76-95
Öğretmenlik Meslek Kanunu'na İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi
ss. 76 - 95
Yayın Tarihi: Haziran 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu araştırmada Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun olumlu yönlerine, eksikliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin ve bu konudaki önerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Olgubilim desenine uygun gerçekleştirilen bu nitel çalışmanın katılımcıları amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma gurubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Rize ilinde MEB’e bağlı okullarda görev yapan 30 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Veriler, betimsel ve içerik analizi yöntemleriyle çözümlenmiştir. Sonuçlara göre, Öğretmenlik Meslek Kanunu, mevcut haliyle öğretmen sorunlarına çözüm bulma noktasında yetersiz kalsa da böyle bir adımın atılması olumlu karşılanmıştır. Kanunun, bilimsel araştırmalar ve ilgili paydaşların fikirleri doğrultusunda hazırlanmadığı, alelacele hazırlandığı, kanunda öğretmenlerin genel, mali ve sosyal haklarına az yer verildiği belirlenmiştir. Öğretmen ve öğretmenlik mesleği ile ilgili tüm çalışmaların ilgili kanun altında düzenlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Öğretmenlerin Öğretmenlik Meslek Kanunu ile yeniden uygulanan öğretmenlik kariyer sistemini desteklemedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların çoğunluğu; aday, sözleşmeli ve kadrolu öğretmen farkından sonra ilgili düzenleme, öğretmenleri daha da ayrıştırdığı, öğretmenler odasında ve okul ortamında öğretmenleri kutuplaştıracağını belirtmişlerdir. Bunun yanında, kariyerlik uygulamasındaki kariyer atlama sınavı ve hizmet içi eğitimler uzman ve başöğretmenlik ünvanları için yeterli kriterler olmadığı belirlenmiştir. Katılımcılar, sınavda alan bazlı soruların yer alması, hizmet içi eğitimlerin yüz yüze yapılması gerektiğini önermişlerdir. Ayrıca uzun yıllar görev yapmış öğretmenleri, geçerliliği olmayan bir sınava sokmanın öğretmenlerin itibarını düşürebileceğini söyleyen katılımcılar; yazılı sınav yerine öğretmenin genel performansını yansıtan projeler, akademik çalışmalar, okul başarısı gibi kriterler üzerinden değerlendirilmesi daha uygun olacağını belirtmişlerdir.
Anaktar kelimeler: Oğretmenlik Meslek Kanunu, Öğretmenlik kariyer düzenlemesi, Öğretmen görüşü, Başöğretmenlik, Uzman öğretmenlik.
APA 7th edition
Aslan, H., & TUNA, C. (2025). Öğretmenlik Meslek Kanunu'na İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 9(1), 76-95.
Harvard
Aslan, H. and TUNA, C. (2025). Öğretmenlik Meslek Kanunu'na İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 9(1), pp. 76-95.
Chicago 16th edition
Aslan, Habip and Cem TUNA (2025). "Öğretmenlik Meslek Kanunu'na İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi". Gelecek Vizyonlar Dergisi 9 (1):76-95.
Akar, İ. (1990). Türkiye'de öğretmen istihdam politikası ve uygulaması (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Akın, U. ve Çolak, İ. (2024). Öğretmenlik meslek kanunu: Ama nasıl?. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 8 (1), 1-27.
Altan, MZ (2017). Profesyonel öğretmenliğe doğru . Pegem Akademi.
Altan, MZ, ve Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye'sinde öğretmen gücü: Öğretmenlik Meslek Kanununun kaybettiği parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 24-42.
Altuntaş, H., Aytaç, T., Güzelküçük, DM, Aydınoğlu, S. (2025). Okul Yöneticilerinin 2024 Öğretmenlik Meslek Kanunu Tasarısına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(63), 741-763. https://doi.org/10.53444/deubefd.1563518
Arabacı, İ., Güzelgörür, F., Sever Çevik, R., Kelepçe, O. ve Sever, A. (2023). Öğretmenlik meslek kanununun ilkokulda görev yapan okul müdürlerinin faaliyet alanının değerlendirilmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (15) , 374-391.
Aslan, Ö. (2022, Kasım). Öğretmenlerin sınıfında öğretmenlik meslek kanunu. III. Uluslararası Siirt Bilimsel Araştırmalar Kongresi'nde sunulan bildiri. Siirt Üniversitesi, Siirt.
Aydın, İ. (1999). Dünden kalan öğretmenler (1965–2005). Eğitim Sen Yayınları.
Bakioğlu, A., ve Banoğlu, K. (2013). Öğretmenlikte kariyer basamakları uygulamasına ilişkin öğretmen oranlarının metaforları ve sosyal ağ analizi yöntemiyle incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37 , 28-55.
Barth, RS (1990). Okulların özelliklerini belirleyen: Öğretmenler, veliler ve müdürler farklı olabilir. San Francisco: Jossey-Bas.
Barutçugil, İ. (2002). Eğiticinin eğitimi . İstanbul: Kariyer Yayıncılık
Canatan Doğan, N. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu'na yönelik öğretmen ve idari işlere yönelik (Tezsiz Yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Cantürk, G. (2021). Öğretmenlerin karşılaştıkları ekonomik sorunlar ve maaş artışı talepleriyle ilgili düzenleme: Twitter analizi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 202-223.
Cımbız, AT, ve Küçüker, E. (2015). Öğretmenlik kariyer basamaklarının okuldaki etkilerine ilişkin gelişmeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 8 (38).
Creswell, JW (2007). Nitel sorgulama ve araştırma tasarımı: Beş kapsamlı seçeneklerden seçim yapmak. Bin Meşe: Sage Yayınları.
Çiğil (2014). Aday adaylığına göre ve sorunlar yaşanmaya başlar (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Dağlı, A. (2007). İlköğretimde öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmenin devam etmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 184-197.
Deniz, B. (2009). Kariyer basamaklarının öğretmen motivasyonuna etkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Dönmez Yapucuoğlu, M. & Eryılmaz Ballı, F. (2022). Türkiye, Almanya, Çin, Kanada ve Singapur'daki öğretmenlik mesleği yasalarının karşılaştırmalı analizi. Avrasya Öğretmen Eğitimi Dergisi, 3 (3), 250-266.
Eğitim Bir Sen (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu'nun beklentileri uygun şekilde yeniden düzenlenmelidir. https://www.ebs.org.tr/manset/5687/ogretmenlik-meslek%20kanunu-beklentileri-karsi yapılacak-sekli-yeniden-duzenlenmesi gereken yerden edinilmiştir.
Eraslan, A. (2008). Fakülte-okul işbirliği programı: matematik öğretmeni adaylarının okul uygulama dersi üzerine yayınlandı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 95-105.
Erdem, AR (2010). İlköğretim ve ortaöğretim ayrıntılarındaki ekonomik sorunlar ve bu ekonomik düzeyin performanslarındaki artış, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1). 270-287.
Erdoğan, S. ve Elma, C. (2023). Öğretmenlik meslek kanunu: okul ödemelerinin görüşlerine dayalı bir değerlendirme, Uluslararası Sosyal Zihniyet ve Araştırmacı Düşünürler Dergisi, 7 (75), 4466-4480.
Eroğlu, A. (2022). Türkiye'de öğretmen istihdamı politikaları (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme . Ankara: Yelkentepe Yayınları.
Genç, Y. (2023) Öğretmenlik Meslek Kanunu'na göre okul müdürü ve öğretmenlik yapılması (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Göksoy, S., Sağır, M., ve Yenipınar, Ş. (2014). Öğretmen kariyer basamaklarından uzman öğretmenliğin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49), 443-456.
Gül, İ., ve Güngör, C. (2022). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin olarak öğretmenlik yapılıyor. Van Yüzüncü Yıl Üniveristesi Eğitim Fakülteleri Dergisi, 19 (3), 1098-1123.
Gümüşeli, A.İ. (2005). Öğretmenlikte kariyer sistemine yapılan eleştiriler. Artı Eğitim Dergisi, (9), 14.
Gündoğdu, K., ve Kızıltaş, E. (2008). Kariyer basamaklarında yükselme sistemi ve sınava ilişkin uzman öğretmenin görev yapması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55 (55), 363-388.
Güven, S. ve Barlas, B. (2023). İlkokullarda görev yapan prosedür öğretmenlik mesleğinde mesleki gelişim ve Meslek Kanunu'na ilişkindir. Türk Eğitim Bilimler Dergisi, 21 (3), 1473-1498.
İş, A. ve Birel, FK (2022). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin olarak öğretmenlik yapılıyor. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (84), 1967-1990.
Kazoğlu İ. (2014). MEB öğretmenlik kariyer basamakları yükselme sisteminin yeniden yapılmasına yönelik nitel bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Miles, MB ve Huberman, AM (1994). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitabı. New York: Sage Publications, Inc.
Millî Eğitim Bakanlığı (2020b). Aday Öğretmen Yetiştirme Programı. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_12/27000733_ek-1_1.pdf adresinden edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı (2022a). Öğretmenlerin Kariyer Durumlarının İncelenmesi. https://www.memurlar.net/haber/1025765/meb-uzman-ogretmenlikteki-yanlis-uygulamalar-icin-uyardi.html adresinden edinilmiştir.
Ocak, Z. (2022) Eğitimcilerin mesleki öğretmenlik hukuku algılarının incelenmesi: Nitel bir çalışma / Öğretmenlik meslek kanunu üzerine eğitimci algılarının incelenmesi: Bir nitel çalışma (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
OECD (2005). Öğretmenler önemlidir: etkili öğretmenleri çekmek, geliştirmek ve elde tutmak. https://www.oecd.org/education/school/34990905.pdf adresinden edinilmiştir.
Öğretmenlik Meslek Kanunu (2022). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.7354.pdf adresinden edinilmiştir.
Öğülmüş, K., Yıldırım, N., ve Aslan, G. (2013). Ücretli ödemeler sırasında karşılaştıkları sorunlar ve ödenmeyen öğretmenlik süreleri okul ücretinin değerlendirilmesi. İlköğretim Çevrimiçi, 12 (4), 1086-1099.
Resmi Gazete (2004) 5204 Milli Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda değişiklik yapılmasına İlişkin Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040708.htm#1 adresinden temin edilmiştir.
Resmi Gazete (2005a) Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/08/20050813-2.htm adresinden edinilmiştir.
Sağ, V. (2004). Öğretmenlerin kariyer gelişiminin performansı ve öğretmenlik mesleğinin kariyer basamaklarının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Sağlam, M. ve Sağlam, A.Ç. (2005). Öğretmenlik mesleğinin maddi yönlerine ilişkin genel bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3), 317-328.
Sarıkaya, İ., Samancı, O., & Yılar, Ö. (2017). Aday öğretmen modelleme süreci, aday ve danışman sınıflarının değerlendirilmesi kapsamında değerlendirilmesi: Bir karma yöntem çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37( 3), 939-989.
Schleicher A. (2020). Öğretim ve Öğrenme Uluslararası Anketi, TALIS 2018: İçgörüler ve Yorumlar. https://www.oecd.org/education/talis/TALIS2018_insights_and_interpretations.pdf adresinden edinilmiştir.
Sunat, Ş. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu tekliflerinde hangi değişiklikler görülüyor? Öğretmenlik Meslek Kanunu nedir? https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/ ogretmenlik-meslek-kanunuteklifi-hangi değişimleri-on-goruyor-ogretmenlik-meslek-kanunu-nedir-190417 adresinden edinilmiştir.
Şahan, G. (2003). Öğretmen sorunları ve çözüm önerileri. Eğitim ve Denetim, 1 (11), 21-25.
Topsakal, C. (2019). Türkiye'de öğretmen istihdam modeli politikası: Sözleşmeli çalışanlar. Uluslararası Eğitim Metodolojisi Dergisi, 5 (4), 671-68
