Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Gelecek Vizyonlar Dergisi 2025, Clt. 9(1) 21-35
Kazakistan'ın Atyrau Bölgesindeki Halk Hekimliği Uygulamaları
ss. 21 - 35
Yayın Tarihi: Haziran 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu çalışma, Kazakistan'ın batı bölgesinde yer alan Atyrau şehrindeki geleneksel halk hekimliği uygulamalarının incelenmesini amaçlamaktadır. Atyrau, sahip olduğu zengin kültürel yapısı ve köklü tarihsel mirası ile dikkat çekmekte olup, bu bağlamda geleneksel sağlık uygulamaları da önemli bir araştırma alanı oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında, geleneksel tıp uygulamalarının tarihsel kökenleri, hastalıkların tedavisinde kullanılan yöntemler ve bu yöntemlerin toplumsal etkileri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Ayrıca, söz konusu geleneksel uygulamaların günümüz toplumunda nasıl sürdürüldüğü ve modern yaşamla nasıl entegre edildiği de değerlendirilmiştir. Araştırma, 01.03.2024 ile 01.09.2024 tarihleri arasında Atyrau şehrinde gerçekleştirilmiş olup, farklı yaş gruplarından ve sosyokültürel kesimlerden katılımcılarla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler neticesinde, geleneksel tıp yöntemlerinin çeşitliliği, bu yöntemlerin toplum içindeki uygulanış biçimleri ve bireylerin bu uygulamalara yaklaşımlarına dair veriler elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, Atyrau bölgesindeki halk hekimliği uygulamalarının, köklü bir kültürel mirasın devamı niteliğinde olduğunu ve günümüzde de önemli bir sağlık kaynağı olarak varlığını sürdürdüğünü ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, geleneksel tıp uygulamalarının modern tıp ile etkileşimi ve toplumsal sağlık üzerindeki rolü, gelecekteki çalışmalar için önemli bir araştırma alanı olarak öne çıkmaktadır.
Çalışmada ayrıca, Atyrau bölgesindeki halk hekimlerinin toplumla kurdukları ilişkileri, modern tıp ile olan etkileşimlerini, tedavi ettikleri hastalıkları, kullandıkları yöntemleri ve halk hekimliğinin toplumsal yapı içerisindeki konumunu incelemeyi hedeflemektedir. Atyrau, çok sayıda etnik grubun ve kültürün bir arada bulunduğu kozmopolit bir yapıya sahip olup, bu durum geleneksel halk hekimliği uygulamalarının da çeşitlilik göstermesine zemin hazırlamaktadır. Halk hekimliği, bu bölgede atalardan gelen bilgi ve deneyimlerin nesiller boyunca aktarıldığı bir sağlık sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kazak kültüründe "aib" olarak adlandırılan halk hekimleri, doğal kaynakları temel alan şifa yöntemleri sunmaktadır. Bu yöntemler, bitkisel tedaviler, mineral kullanımı ve çeşitli geleneksel teknikleri içermektedir. Çalışma, halk hekimlerinin toplumla kurdukları sosyal ve kültürel bağları, modern tıp ile olan ilişkilerini, uyguladıkları tedavi protokollerini ve halk hekimliğinin toplumsal yaşamdaki işlevsel rolünü analiz etmektedir. Bu bağlamda, geleneksel tıp uygulamalarının günümüz toplumunda nasıl bir dönüşüm geçirdiği ve modern sağlık sistemleriyle nasıl bir arada var olduğu da araştırmanın odak noktalarından birini oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular, halk hekimliğinin kültürel mirasın korunması ve toplumsal sağlık hizmetlerine katkısı açısından önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır.
Anaktar kelimeler: Kazak halk hekimliği, şifalı bitkiler, tedavi otlar, şaman uygulamaları, büyüler ve ritüeller
APA 7th edition
Solmaz, E., & Zholdassov, N. (2025). Kazakistan'ın Atyrau Bölgesindeki Halk Hekimliği Uygulamaları. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 9(1), 21-35.
Harvard
Solmaz, E. and Zholdassov, N. (2025). Kazakistan'ın Atyrau Bölgesindeki Halk Hekimliği Uygulamaları. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 9(1), pp. 21-35.
Chicago 16th edition
Solmaz, Erhan and Nurassyl Zholdassov (2025). "Kazakistan'ın Atyrau Bölgesindeki Halk Hekimliği Uygulamaları". Gelecek Vizyonlar Dergisi 9 (1):21-35.
Abdumalik, N., Nısanbayev, B., Burkutbay, A., & Ayaganov, K. (1998). Kazakistan: Ulusal ansiklopedi (Cilt 2). Qazaq Ent︠S︡İklopedii︠A︡Sy.
Algan, F. (2023). Midyat’ta halk hekimliği (Yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
Ardabi, M., & Tlegenova, A. (2023). Saryarka Kazaklarının etnografik değerleri: Halk hekimliği. Gumilyov Avrasya Ulusal Üniversitesi Yayınları.
Ashirkhanova, K. (2019). Kazakistan’da halk hekimliği (Yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
Aşğa, E. (2023). Halk hekimliği uygulamaları: Van örneği (Yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Bach, E. (1976). Kendini iyileştir: Hastalığın gerçek sebebinin ve tedavisinin açıklaması (Heal Thyself). C.W. Daniel Ltd.
Bayat, A. H. (2002). İslam öncesi Orta Asya Türk dünyasında tababet. Türkler Ansiklopedisi (Cilt 3, s. XX–XX). Yeni Türkiye Yayınları.
Bayat, A. H. (2016). Tıp tarihi. Üçer Matbaacılık Ltd. Şti.
Bensky, D., Clavey, S., Stoger, E., & Gamble, A. (2004). Çin bitkisel tıbbı: Materia medica (Chinese Herbal Medicine: Materia Medica). Inc. P.O. Box 99749, Seattle.
Brockhaus, F. A., & Efron, I. A. (1889). Brockhaus ve Efron ansiklopedik sözlüğü (Энциклопедический Словарь). Petersburg Matbaası.
Jambıl, A. (2023). Kazak etnografyası. Evero.
Karlıgash, A. (2019). Kazak ve Türk halk sözlü edebiyatında halk hekimliğinin görünümü. Yasauı Üniversitesi Haber Bülteni, (4), XX–XX.
Kiyat, A. (2022). Oş bölgesi Kırgız Türklerinde halk hekimliği (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi.
Kulyash, D., Sarmurzina, N., & Kairgalieva, G. K. (2020). Kazak halkının geleneksel hekimliğinin tarihi (История Традиционной Медицины Казахского Народа). Rusya Bilimler Akademisi Samara Bilim Merkezi Yayınları.
Lad, V. (1990). Ayurveda: Kendini iyileştirmenin bilimi (Ayurveda: The Science of Self-Healing). Lotus Press.
Meryem, R. (2001). Kur’an ve onun âlemi (Коран И Его Мир). St. Petersburg.
Kairanbayeva, N., & Shadkam, Z. (2022). Türk halk tıbbında Adyraspan’ın şifalı özellikleri: Dastûr al-‘Ilāj risalesine dayalı olarak. Redaktsyalik Alka.
Rahman, F. (1997). İslam geleneğinde sağlık ve tıp: Değişim ve kimlik. Ankara Okulu Yayınları.
Koşumcu, S. (2022). Türkiye Türkçesi atasözlerinde hastalıklarla ilgili sözler üzerine. Bilimsel Araştırma Merkezi “Жазба Жəдігер Жəне Рухани Мұра”.
Sorokina, T. (2008). Tıp tarihi (История Медицины). Academia.
Tutar, K. (2021). Çivril ilçesinde halk hekimliği (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi.
Ünalan, Ö. (2021). Alanya’da halk hekimliği (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.
Üteyboydak, T. (2010). Şipagerlik Bayan (Шипагерлік Баян). Marfu Press.
Ogudin, V. (2021). Orta Asya ve Kazakistan halk hekimliği (Народная Медицина Средней Азии И Казахстана). Ganga.
Willcox, M., Bodeker, G., Rasoanaivo, P., & Addae-Kyereme, J. (2004). Geleneksel tıbbi bitkiler ve sıtma (Traditional Medicinal Plants and Malaria). CRC Press.
Yogi, M. (1968). Varlığın bilimi ve yaşamanın sanatı (The Science of Being and Art of Living). Signet Books.
Shadkam, Z., Kydyrbayeva, U., & Tuyakbayev, O. (2023). Orta Asya halk hekimliğinde dua, vird ve zikir: Prayer. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, XX(X), XX–XX.
URL 1: https://el.kz/aza-_ba-sylaryny-_tarikhily-y_23191/
URL 2: https://www.caravan.kz/news/magiya-lecheniya-ili-v-gostyakh-u-baksy-391428/
