FVJ   |  e-ISSN: 2602-4225

Orjinal Araştırma Makalesi | Gelecek Vizyonlar Dergisi 2024, Cil. 8(1) 18-29

Türkiye Türkçesi Sözcük Tasniflerinde Eylemsilerin Görünümü Üzerine

Elif Arı & Ahmet Akçataş

ss. 18 - 29   |  DOI: https://doi.org/10.29329/fvj.2024.1047.2   |  Makale No: MANU-2404-03-0001.R1

Yayın tarihi: Haziran 30, 2024  |   Okunma Sayısı: 28  |  İndirilme Sayısı: 200


Özet

Türkiye Türkçesi gramer çalışmalarında sözcük türlerinin tasnifi konusu, uzlaşı sağlanamayan bir gramer alanıdır. Tanzimat döneminden itibaren yapılan gramer çalışmaları, Arap dilbilgisi kurallarından Batı dillerinin etkisine kadar geniş bir yelpazede şekillenmiştir. Türkiye Türkçesinde sözcük türleri genellikle isim ve fiil olmak üzere iki ayrı grupta incelenir, ancak tasniflerdeki kriterler her araştırma için farklılık gösterir. Bu makalede, eylemsilerin genellikle fiil başlığı altında incelendiği ve hangi sözcük türüne dahil edildiği konusundaki tartışmalar ele alınmıştır. Eylemsiler, eylem sözcük türünden türeyen ancak eylemin tüm özelliklerini taşımayan sözcüklerdir. Genellikle çekimsiz fiiller olarak adlandırılırlar ve kişi veya zaman unsuru taşımazlar. Eylemsilerin yapısal olarak isimlere daha yakın olduğu ve genellikle isim, sıfat veya zarf gibi işlevler üstlendikleri gözlemlenir. Ancak, tüm tasniflerde eylemsilerin tam olarak hangi kategoriye dahil edildiği net değildir. Makalede, çeşitli dilbilimcilerin eylemsileri nasıl tanımladığı ve ne şekilde sınıflandırmalara dahil ettikleri incelenmiştir. Bazı dilbilimciler eylemsileri isim, sıfat ve zarf gibi ad türüne yakın olarak değerlendirirken, diğerleri ise fiil türü altında ele almaktadır. Bu çeşitlilik, eylemsilerin dilbilgisel yapı içindeki konumunun henüz net olarak belirlenmediğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, eylemsilerin dilbilgisel tasnif içindeki yeri konusunda hala tam bir uzlaşı sağlanamamıştır. Eylemsi yapılarının fiil mi yoksa isim mi olduğu konusundaki tartışmalar devam etmekte olup, bu alanda daha fazla akademik araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu makale, Türkçe gramerinde sözcük türlerinin tasnifi içerisinde eylemsilerin karmaşıklığını ve işleniş çeşitliliğini açığa çıkarmaktadır. Ayrıca, eylemsilerin Türkçe gramerindeki rolüne dikkat çekerek, eylemsilerin fiil mi yoksa isim mi olduğu konusundaki tartışmaları vurgulamaktadır. Türkçe gramer çerçevesinde eylemsilerin yapısal ve işlevsel rollerini daha iyi anlamak için devam eden araştırmaların gerekliliğini vurgular.

Anahtar Kelimeler: Eylemsi, Sözcük, Ortaç, Ulaç, İsim-fiil


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Ari, E. & Akcatas, A. (2024). Türkiye Türkçesi Sözcük Tasniflerinde Eylemsilerin Görünümü Üzerine . Gelecek Vizyonlar Dergisi, 8(1), 18-29. doi: 10.29329/fvj.2024.1047.2

Harvard
Ari, E. and Akcatas, A. (2024). Türkiye Türkçesi Sözcük Tasniflerinde Eylemsilerin Görünümü Üzerine . Gelecek Vizyonlar Dergisi, 8(1), pp. 18-29.

Chicago 16th edition
Ari, Elif and Ahmet Akcatas (2024). "Türkiye Türkçesi Sözcük Tasniflerinde Eylemsilerin Görünümü Üzerine ". Gelecek Vizyonlar Dergisi 8 (1):18-29. doi:10.29329/fvj.2024.1047.2.

Kaynakça

    Adalı, O. (2004). Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler. İstanbul: Papatya. Ahmet Cevat

    Emre. (2004). Türkçe Sarf ve Nahiv Eski Lisân-ı Osmânî Sarf ve Nahiv. (G. Sağol, E. Şahin, & N. Yıldız, Dü) Ankara: TDK.

    Akçataş, A. (2011). Türkiye Türkçesi Fiil Anlam Söz Dizimi. Ankara: Gazi Kitabevi.

    Aksan, D. (2006). Anlambilim Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara, Engin Yayın Evi.

    Atabay, N., Kutluk, İ., & Özel, S. (1983). Sözcük Türleri. (D. Aksan, Dü.) Ankara: Türk Dil Kurumu.

    Banguoğlu, T. (2015). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK.

    Boz, Erdoğan (Edit.). (2019). Türkiye Türkçesi III Sözcük Türleri. (E. Boz, Dü.) Ankara: Gazi Kitabevi.

    Deny, J. (2012). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Kabalcı.

    Ergin, M. (1999). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Gencan, T. N. (1975). Dilbilgisi. Ankara: Tek Ağaç Yayınları.

    Hengirmen, M. (2006). Türkçe Temel Dilbilgisi. Ankara: Engin Yayın Evi.

    Hüseyin Cahit. (2000). Türkçe Sarf ve Nahiv. Ankara: TDK.

    Karabulut, F. (2007). Ad Öbeği Taşınımı Ve Boşluk Kuramı Bağlamında Fiilimsili Yapıların Adlandırılması Ve Sınıflandırılması Meselesi. UTEK Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Edebiyatı Kongresi: Türçenin söz dizimi ve Türk edebiyatında üslup arayışları.

    Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu.

    Korkmaz, Z. (2010). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.

    Sander, M. S. (2004). Türkçe Yeni Sarf ve Nahiv Dersleri. Ankara: TDK.

    Toklu, M. (2015). Dilbilime Giriş. Ankara: TDK. Türk Dil Kurumu. (tarih yok). Güncel Türkçe Sözlük. Haziran 9, 2023 tarihinde sozluk.gov.tr adresinden alındı

    Üstünova, K. (2010). Dil Bilgisi Sorunları . İstanbul: Kesit Yayınları.

    Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingua