FVJ   |  e-ISSN: 2602-4225

Orjinal Araştırma Makalesi | Gelecek Vizyonlar Dergisi 2020, Cil. 4(4) 62-75

Babadağ (Fethiye) Çevresinde Doğal Ortam ve İnsan İlişkileri / Natural Environment and Human Relations around Babadağ (Fethiye)

Süleyman Tombak & Lütfi Özav

ss. 62 - 75   |  DOI: https://doi.org/10.29345/futvis.74   |  Makale No: fvj.2020.013

Yayın tarihi: Kasım 30, 2020  |   Okunma Sayısı: 47  |  İndirilme Sayısı: 589


Özet

Babadağ, Güneybatı Anadolu’da Muğla İlinin Fethiye ve Seydikemer ilçeleri sınırları içerisinde, Fethiye ilçesinin güneydoğusunda, Seydikemer ilçesinin ise güneybatısında yer almaktadır (Harita 1). 1969 m rakımı ile Fethiye’nin en yüksek dağıdır. Yamaç paraşütü için dünyadaki en elverişli alanlardan biri olan Babadağ’ın kuzeyinde Çamköy ve Karaçulha, doğusunda Alaçat, Girmeler ve Güneşli, güneyinde Akdeniz, batısında ise Ölüdeniz ve Kayaköy bulunmaktadır. Babadağ kuzeyinde Mendos (Arı) Dağı, Nohutlu Tepe, Halilbaba Tepe, Yarış Tepe, Pervane Tepe, güneydoğusunda Aksivri Tepe, güneyinde Akovacık Tepe, batısında ise Geymene Dağı, Karumca Dağı, Zeytin Dağı, Küllüsarnıç Tepesi ve Kayaköy Polyesi bulunmaktadır (Harita:1). Babadağ Fethiye’nin en yüksek dağıdır ve KB-GD yönünde uzanmaktadır. Babadağ’ın zirve noktasının Fethiye merkezine uzaklığı yaklaşık 26 km’dir. Babadağ Kütlesi, çok farklı litolojiler ve karmaşık bir yapı üzerinde gelişmiş, oldukça engebeli dağlık bir alan ve hemen gerisindeki bir ova ünitesinden müteşekkil bir sahadır. Böyle bir alan üzerindeki yapıyı etkileyen şekillendirici etken ve süreçler ile etkileme oranları ve sürelerinin ortak sonucu olarak birbirlerinden az çok farklı morfolojik bölümler oluşturmuştur. Babadağ çevresinde yükselti, bakı, eğim ve drenaj özellikleri farklı doğal ortamların meydana gelmesini sağlamıştır. Babadağ çevresinde yer şekilleri; ulaşımı, yerleşmeyi, nüfusu, tarımı ve diğer tüm sosyal ve iktisadi faaliyetlerin yapısını belirleyen esas faktördür. Fethiye ovası tabanından hemen 2000 m civarına ulaşan yükselti ulaşımı sınırlayan en önemli özelliktir. Bu özellik o kadar belirgindir ki Fethiye’den kuş uçuşu 2-3 km lik mesafede yer alan Babadağ’ına ulaşım ancak 26 km’lik bir yoldan mümkün olmaktadır. Babadağ’ın yüksek ve sarp bir topoğrafyaya sahip olmasından dolayı karayolları gelişememiştir. Ölüdeniz, Kayaköy, Faralya, Asarcık, Gökben, Esenköy, Gemiler, Hisarönü çevrsinde kara yolu yoğun olarak kullanılır. Burada yolların düzenli olmasında ve gelişmiş olmasında ana faktör nüfusun fazla olması ve turizm varlığıdır. Faralya, Ölüdeniz, Gemiler, Kayaköy, Asarcık, Domuz Ovası etrafında falezli kıyı tipinin varlığı, Sarp ve yüksek topoğrafya kara yollarının yapımını güçleştirdiği gibi yol yapım masrafların da artmasına neden olmaktadır (Foto 1). Yapılan çok eğimli ve virajlı dar yollar, Babadağ ve yakın çevresindeki yerleşmelere ulaşmayı zorlaştırmaktadır. Yolların eğimli, dar ve virajlı olması ulaşım masraflarına etki etmektedir. Babadağ çevresinde ulaşım masraflı ve zordur. Mevcut yükselti ve eğim şartları yörede yerli halkın arazi şartlarına uygun araçlar almasına neden olmaktadır. (Köylerde eski tip motorsikletler, eski tip altı yüksek nispeten daha sağlam araçlar) ekonomik durumu iyi olan vatandaşlar ise yeni nesil arazi araçlarına sahip olmayı tercih etmektedir. Foto 1: Babadağ – Dokuzgöl arasındaki stabilize yol Günümüzde kullanılmayan eski yerleşmelere baktığımızda bunların genellikle yüksek kesimlerdeki antik kentler olduğu görülecektir. Geçmişteki güvenlik sorunları çözüldüğünden insanlar artık buralarda yaşamamaktadırlar. Buna karşılık insanlar günümüzde bu yüksek yerleri kullanmasa da hemen yakınlarındaki polye tabanları gibi depresyonların olduğu bu düzlüklere inerek buralara yerleşmeye başlamışlardır ve bu düzlüklerde daha çok tahıl tarımı yapılmaktadır. Sidyma antik kenti, Ge mahallesi gibi örnekler bunu göstermektedir. Antik dönemde özellikle insanlar yerleşmek için yamaçları (özellikle güney) tercih ederek hem gün ışığından daha faydalanmış, hem denizden gelecek tehlikeleri görmüşlerdir. Bunun yanında ova tabanlarını tarımsal amaçlarla kullanmışlardır. Günümüzde ise bu durum tamamen tersine dönmüştür; öyle ki yamaçlar tamamen terk edilip verimli tarım arazilerinden oluşan ovalara büsbütün yerleşilerek işgal edilmiştir. Fethiye, Kayaköy, Hisarönü ovaları bugün tarım alanları yerine insanların ev yaptığı yerler halindedir.

 

Anahtar Kelimeler: Babadağ, Fethiye, Doğal Ortam, Fethiye iklim, Coğrafya


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Tombak, S. & Ozav, L. (2020). Babadağ (Fethiye) Çevresinde Doğal Ortam ve İnsan İlişkileri / Natural Environment and Human Relations around Babadağ (Fethiye) . Gelecek Vizyonlar Dergisi, 4(4), 62-75. doi: 10.29345/futvis.74

Harvard
Tombak, S. and Ozav, L. (2020). Babadağ (Fethiye) Çevresinde Doğal Ortam ve İnsan İlişkileri / Natural Environment and Human Relations around Babadağ (Fethiye) . Gelecek Vizyonlar Dergisi, 4(4), pp. 62-75.

Chicago 16th edition
Tombak, Suleyman and Lutfi Ozav (2020). "Babadağ (Fethiye) Çevresinde Doğal Ortam ve İnsan İlişkileri / Natural Environment and Human Relations around Babadağ (Fethiye) ". Gelecek Vizyonlar Dergisi 4 (4):62-75. doi:10.29345/futvis.74.