Orjinal Araştırma Makalesi | Gelecek Vizyonlar Dergisi 2020, Cil. 4(2) 8-15
Ortaokul Öğrencilerinin Kalıp Sözleri Tanıma Düzeyleri (Manisa Örneği)
Musa ÇİFCİ & Şükrü ÖZEN
ss. 8 - 15 | DOI: https://doi.org/10.29345/futvis.118 | Makale No: fvj.2020.002
Yayın tarihi: Haziran 30, 2020 | Okunma Sayısı: 36 | İndirilme Sayısı: 574
Özet
Kalıp sözler için, birçoğu ait olduğu toplumun kültürüyle anlam kazanmış, bununla birlikte bazıları evrensel nitelikte olan, belirli durumlar için kullanılan, tek sözcükten oluşabildiği gibi cümle hâlinde de kurulabilen, iletişimi kolaylaştıran dil ögeleri denilebilir. Dil öğretimi yönünden incelendiğinde ise kalıp sözlerin kazandırılmasıyla ilgili MEB (2019) Türkçe öğretim programında herhangi bir kazanım maddesiyle karşılaşılmazken Yabancılara Türkçe Öğretimi müfredatında farklı öğrenim seviyelerinde yer aldığı görülmektedir. Çalışmanın amacını ilköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin Türkçedeki kalıp sözleri tanıma düzeylerinin belirlenmesi oluşturmuştur. Çalışma grubunu Manisa İlinde öğrenim gören elli üç erkek kırk yedi kız olmak üzere toplam yüz öğrenci oluşturmaktadır. Öğrenciler her sınıf düzeyinde (5, 6, 7, ve 8. sınıflar) yirmi beşer öğrenci olacak şekilde e-okul kayıtları üzerinden basit seçkisiz yöntemle belirlenmiştir. Çalışmamızda karma yöntem kullanılmış, betimsel tarama modeli uygulanmıştır. Veri toplamak için geliştirilen anketle ilgili üç alan uzmanının görüşüne başvurulmuştur. Uygulamanın sonuçlarına göre Türkçede günlük konuşma ve yazı dilinde sıkça karşılaşılan kalıp sözlerin öğrenciler tarafından tanınıp tanınmadığıyla birlikte kullanım düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Değerlendirme sonucunda sınıf düzeyi yükseldikçe öğrencilerin kalıp sözleri tanıma düzeylerinin de arttığı, 8. sınıf öğrencilerinin diğer sınıf düzeylerindeki öğrencilere göre kalıp sözleri daha iyi tanıdıkları tespit edilmiştir. Cinsiyet faktörü yönünden kalıp sözleri tanımada genel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadığı görülmüştür. Çalışmada öğrencilerin belirli durumlarda kullanmaları gereken kalıp sözlerin yerine bağlama uygun olabilecek biçimde farklı kalıp söz cevapları verdikleri de tespit edilmiştir. MEB Türkçe öğretim müfredatında kalıp sözlerle ilgili kazanım maddesi bulunmadığı da düşünülürse bu sonuca göre bireylerin kalıp sözleri Türkçe dersi dışında informal yollarla kazandıkları anlaşılmaktadır. Kalıp sözlerin Türkçe öğretim programındaki kazanımlarla da desteklenmesinin öğrencilerin ifade ve üsluplarını zenginleştireceği açıktır.
Anahtar Kelimeler: Kalıp söz, Türkçe öğretimi, yazma, tanıma
| Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| Kaynakça |
|---|
|
Aksan, D. (1996). Türkçenin sözvarlığı. Ankara: Engin Yayınevi. Aksan, D. (2002). Anadilimizin söz denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi. Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri, Deyimler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1962. s. 131-166, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara Üniversitesi Tömer (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Programı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. Bilgin, M. (2006). Anlamdan anlatıma Türkçemiz. Ankara: Anı Yayıncılık. Calvin, Catherin M., Fernandes, C., Smith, P., M. Visscher, P., and J. Deray I. (2010). Sex, intelligence and educational achievement in a national cohort of over 175,000 11-year-old schoolchildren in England. Intelligence, 38(4), 424-432. Canbulat M. ve Dilekçi A. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Kalıp Sözler ve Öğrencilerin Kalıp Sözleri Kullanma Düzeyleri Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Ankara. Creswell, J. W. (2012). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Boston: Pearson. Çotuksöken, Y. (1994). Deyimlerimiz. İstanbul: Özgül Yayınevi. Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat. Darıcı, E. (2012). Türkiye Türkçesinin söz varlığında yer alan kalıplaşmış sözlerin politik söylemdeki yeri. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Ankara. Durmuşçelebi, M. (2013). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğrenci başarısını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi (Erciyes Üniversitesi Örneği), Eğitim ve Bilim, 38(168): 373-395. Gökdayı, H. (2015). Türkçede kalıp sözler. İstanbul: Kriter Basım Yayın Dağıtım. Halpern, D. F., Benbow C. P., Geary D. C., Gur R. C., Hyde J. S. and Ann Gernsbacher M. (2007) The Science of Sex Differences in Science and Mathematics. Psychological Science In The Public Interest. 8(1), 1-51. Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemleri (8. basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kavcar, C., Oğuzkan F. ve Sever S. (1995). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi. Kula, O. B. (1996). Dilin kültürelliği ya da kültürün dilselliği. Bilim ve Ütopya, 2: 46-47. Milli Eğitim Bakanlığı, MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı, Ankara. Toklu, M. O. (1993). Kommunikative Formeln im Deutschenund im Türkischen. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi. Toklu, M. O. (1995). Türkçe ve Almancada Kalıp Sözler. DTCF Batı Dilleri ve Edebiyatları Araştırma Enstitüsü Dergisi, 3, 113-140. Toklu, M. O. (2003). Şiir dili ve çevirisi. Ankara:Akçağ Yayınları. Wood, D. (2002). Formulaic language in thought and word: Vygotskian perspectives. Cahiers Linguistiques d Ottawa, 29-48. Wray, A. (2013). Formulaic language. Language Teaching, 46(3), 316-334. Wray, A., Perkins, M. R. (2000). The functions of formulaic language: An integrated model. Language and Communication, 1-28. Yılmaz F., Şenden E.Y. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kalıp sözlerin etkinliklerle öğretimi. Asya Öğretim Dergisi, 53-63. Yücel Özezen, M., (2001). Türkçe deyimler üzerine birkaç söz. Türk Dili, 2, 600: 869-879. Zeyrek, D. (1996). Söylem ve toplum. Ahmet Kocaman (der.), Söylem üzerine içinde (ss.38-66). Ankara: Hitit Yayınevi. |
